Wat is de betekenis van het gezin in het licht van Gods Woord? En wat betekent dat voor de manier waarop wij kerk zijn? Die vraag stond centraal op de studiedag die de Gereformeerde Bond onlangs in Woudenberg organiseerde.
Wij hebben in onze gemeenten de vreemde gewoonte om gezinnen uit elkaar te trekken, zo prikkelde ds. Ouwehand de aanwezigen. We organiseren aparte activiteiten voor kinderen, jongeren, en ouderen. Ondermijnen wij als traditionele kerken daarmee niet het gezin, zo vroeg de predikant zich af.
Verschuiving
Het gezin staat in onze maatschappij onder druk. Ds. Ouwehand: “Volgens sommigen wordt het bewust of onbewust opengebroken en wordt de invloed van ouders steeds meer beperkt. Ik zeg het wat voorzichtig. Heel gemakkelijk raakt de discussie hierover namelijk gepolariseerd, en meestal is dat niet helpend. Tegelijk kunnen we niet ontkennen dat het moderne streven naar vrijheid, individualiteit, rationaliteit, vooruitgang en gelijkwaardigheid niet alleen de samenleving, maar ook het gezin destabiliseert. De relatie tussen ouders en kinderen verandert, gezagsstructuren verdwijnen, en de invloed van ouders ebt weg en wordt steeds meer door andere actoren ingevuld. Al moeten we de blijvende invloed van ouders niet onderschatten, toch vindt er een verschuiving plaats.” Naast die verschuiving verplaatst ook de focus van de opvoeding zich van het leren dragen van verantwoordelijkheid naar zelfontplooiing, voegde hij er even later aan toe.
Bouwen op Gods Woord is heilzaam om te leren welke plaats het gezin heeft in Góds gezin: de gemeente. “Waar God man en vrouw aan elkaar verbindt, ontstaat een nieuw gezin, een gezin dat opgenomen wordt in Gods plan met Zijn schepping. Man en vrouw hebben immers samen de taak om vruchtbaar te zijn, Gods schepping liefdevol te regeren, en daarmee iets van Hem te weerspiegelen, tot eer van de Schepper. Huwelijk en gezin kun je niet van elkaar scheiden.”
Kerntaak
“Ook in de nieuwtestamentische gemeente wordt aan Gods scheppingsbevel vastgehouden”, vervolgde ds. Ouwehand. “Denk aan Paulus’ weinig populaire uitspraak in 1 Timotheüs 2:15: ‘Maar zij (de vrouw, red.) zal in de weg van het baren van kinderen zalig worden, als zij blijft in geloof, liefde en heiliging, gepaard met bezonnenheid.’
Het stichten van een gezin blijft ook in het Nieuwe Testament een kerntaak van de mens die voor God leeft. En dus wordt het gezin niet opgeheven. Iets wat duidelijk blijkt uit het gegeven dat in het Nieuwe Testament juist de huisdoop wordt gepraktiseerd. Het natuurlijke gezin wordt niet afgeschreven, maar opgenomen in Gods bevrijdend handelen en de realisatie van Zijn Koninkrijk.”
De Zoon groeit op in een gezin
Relativeert de Bijbel het huwelijk en gezin ook niet, bijvoorbeeld als Paulus zegt dat hij wenst dat iedereen is zoals hij: ongehuwd? Ja en nee, antwoordt de predikant. “Ja, ook als ongehuwde ben je voor God bruikbaar en misschien nog wel bruikbaarder. En nee, want we zijn nu nog niet als de engelen en we hebben dus natuurlijke verbanden nodig. Niet alleen in negatieve zin als bescherming tegen ontucht, maar ook in positieve zin – we zijn afhankelijk van en aangewezen op anderen. Iets wat in het kerstverhaal ook zo prachtig oplicht: de engel gaat niet naar de ouders van Maria, maar naar Jozef. De Vader wil dat Zijn Zoon opgroeit in een gezin, met een vader en een moeder. Het huwelijk wordt in het Nieuwe Testament niet gerelativeerd, maar geprioriteerd: het dienen van God gaat voorop.”
Wij hebben in onze gemeenten de vreemde gewoonte om gezinnen uit elkaar te trekken
De verburgerlijking in de negentiende eeuw heeft het gezin van vader, moeder en kinderen centraal gesteld, terwijl daarvoor gezinnen bestonden uit meer dan twee generaties. Grootouders en ongehuwde familieleden maakten er ook deel van uit. “Zou het niet mooi zijn als onze gezinnen weer een haven worden waar anderen kunnen schuilen tegen de gure wind van het individualisme dat onze samenleving teistert?” vroeg ds. Ouwehand zich af. “Zodat alleengaande gemeenteleden en christelijke homo’s zich minder buitengesloten voelen.”
Luisteren
Van christenen in andere culturen, waar gezinnen van meer dan twee generaties gemeengoed zijn, kunnen we leren. “Daardoor leren kinderen van jongs af aan respectvol en zorgzaam om te gaan met ouderen. En andersom: ouderen voelen zich allesbehalve aan de zijlijn staan. Ze draaien mee in het gezin. In die zin vind ik het waardevol dat steeds meer opa’s en oma’s nauw betrokken zijn bij hun kleinkinderen. Al dreigt tegelijk een proces van rolvervaging. Grootouders vullen niet aan, maar nemen de rol van ouders over. Het gevaar is dat kinderen niet leren respectvol om te gaan met ouderen, maar juist leren ouderen op dezelfde manier te behandelen als hun ouders. En over het algemeen is dat in onze cultuur behoorlijk gelijkwaardig en dus regelmatig behoorlijk onbeschoft. Opvallend genoeg kent de Bijbel voor kinderen maar één opdracht: luister naar je vader en je moeder.”
Om de koude wind die door Nederlandse gezinnen waait buiten de deur te houden, droeg ds. Ouwehand drie belangrijke elementen in het gezinsleven aan: rust, die nodig is voor de geloofsoverdracht; stabiele huwelijksrelaties; en een hechte geloofsrelatie met Jezus Christus.
"*" geeft vereiste velden aan