De verboden vrucht
Het vroegste begin van het menselijk leven ligt intensief onder het vergrootglas. Nieuwe technieken maken het mogelijk om gerichte genetische aanpassingen te doen in embryo's (CRISPR-Cas).Ook bestaande grenzen verschuiven.
Het vroegste begin van het menselijk leven ligt intensief onder het vergrootglas. Nieuwe technieken maken het mogelijk om gerichte genetische aanpassingen te doen in embryo’s (CRISPR-Cas). Ook bestaande grenzen verschuiven.
Zo adviseerde de Gezondheidsraad in 2023 om de onderzoeksgrens bij restembryo’s te verschuiven van 14 naar 28 dagen. En vorige maand behandelde de Tweede Kamer een wetsvoorstel om het kweken van embryo’s voor wetenschappelijk onderzoek mogelijk te maken. Daarbij lijken juist onder christenen de panelen sterk te verschuiven. Wat is er gaande?
Het is heel begrijpelijk dat het ontstaan van menselijk leven wetenschappers en christenen uitermate boeit. Het toont immers de wonderlijke wijsheid van onze Schepper. Voor de Prediker illustreerde de vrucht in de buik van een vrouw nog op sprekende wijze het verborgen werk van God (11:5). Voor ons is het inmiddels vanzelfsprekend dat een echo die verborgen wereld in beeld brengt. De wetenschap dringt zelfs al veel dieper door. We krijgen zicht op de structuur van het embryo en de genen. Het geeft ons alleen maar meer reden tot verwondering.
Grens
De Prediker wist echter dat met de kennis ook de smart vermeerdert (1:18). Wat doen we met onze kennis als we ernstige genetische afwijkingen zien die we graag uit de wereld zouden helpen? Meer begrip leidt vaak tot meer behoefte aan grip. Meer begrijpen leidt tot de behoefte om te grijpen naar het ideaal van een volmaaktere mens of in ieder geval om voorzienbaar leed zoveel mogelijk in de kiem te smoren. En waar ligt dan de grens? Bij deze vragen is in ieder geval het besef onmisbaar wat het beginsel, het embryo, van ware wetenschap is: het vrezen van de Heere (Ps. 111:10).
Het prille leven geeft ons alleen maar meer reden tot verwondering
Opvallend is dat onafhankelijke, gerenommeerde instellingen zoals het Rathenau Instituut zich zeer terughoudend opstellen ten aanzien van verruimingen van de onderzoeksmogelijkheden. Ook onder een groot deel van de bevolking blijkt die terughoudendheid of zelfs huiver te bestaan.
Des te merkwaardiger is het dat juist onder christenen in de afgelopen jaren meer ruimdenkendheid lijkt te ontstaan, die inmiddels kan leiden tot verruiming van de wetgeving. Die ruimte ontstaat doordat de beschermwaardigheid van het vroegste leven sterker wordt gerelativeerd. Het ongedifferentieerde klompje cellen heeft dan niet meer dezelfde bescherming als het volgroeide kind. Daarbij komt een veel positievere visie op de rol van de mens. De mens zou geroepen zijn om mede-schepper, co-creator, te zijn, die mag meewerken aan een mooiere wereld. Het kweken van embryo’s enkel en alleen voor wetenschappelijk onderzoek geeft de mede-schepper dan meer instrumenten om de wereld mooier te maken.
Ethicus Theo Boer zag de noodzaak om tegenwicht te bieden aan de politieke ontwikkelingen die zich mede hierdoor aftekenden. Het kweken van embryo’s louter voor wetenschappelijk onderzoek maakt van het menselijk leven een middel in plaats van een doel op zich. Daarmee overschrijdt men volgens Boer een fundamentele grens. De beslissing om menselijk leven te creëren om het te onderzoeken en om het vervolgens onvermijdelijk in de dood te laten eindigen, vindt Boer bevreemdend en beangstigend.
"*" geeft vereiste velden aan