Volgende week woensdag is het Biddag voor Gewas en Arbeid. Een dag waarop we bidden voor ons dagelijkse brood. Voedsel is, net als zoveel thema’s vandaag de dag, een onderwerp vol controverses. Overigens, niet alleen vandaag.
Al in 1825 zei de Franse kok Brillat-Savarin: ‘Zeg me wat je eet, en ik vertel je wat je bent.’ Maar had deze uitspraak toen vooral van doen met de eetcultuur, tegenwoordig gaat het al snel over ethiek en identiteit. Eten heeft een morele lading gekregen. In elke voedselkeuze resoneert de rest van de wereld mee. Of het nou om een biefstuk gaat van een koe, die tegelijk ook bron van ammoniak en broeikasgassen is, of om van ver ingevlogen fruit; eten is weten en geweten.
Lang en goed leven
En de beste plaats om dat te beseffen is misschien wel dagelijks aan de eettafel. Zo wees mijn jongste zoon een tijdje terug tijdens het avondeten naar het stukje vlees op zijn bord. Hij wilde weten of de dieren die wij eten toch wel oud waren voordat ze werden geslacht. Hij wilde, met andere woorden, weten of ze een lang en goed leven hadden gehad, alvorens wij er ons te goed aan deden. Een goede vraag, waarop ik een ander antwoord moest geven dan hij hoopte.
In de Bijbel zien we dat de mens is gemaakt om van de vrucht van de schepping te genieten, maar ook dat hij onderdeel is van een groter ecosysteem. Hij is zelf immers óók door de Schepper uit het stof gevormd, en daarmee onlosmakelijk verbonden met zijn omgeving. Een ‘aardling’, geschapen voor een eerbiedige omgang met die aarde.
Eerbied
Genieten met eerbied. Misschien is dat wel de kern. Levend in verbondenheid met de schepping, waartoe wij zelf ook behoren. Kiezen, kopen en aan tafel gaan in het besef dat er een boer voor heeft gewerkt, een dier voor heeft geleefd, een plant voor heeft gegroeid én dat God de wasdom gaf. Steeds met vreugde, met ‘vreugde over het zijn, op de grondslag van de verlossing’, zoals A.A. van Ruler het graag mocht uitdrukken. De vreugde, zo zei hij, is ‘het hoogste en het meest wezenlijke in het christelijke levensgevoel. De bestemming van de mens is om te genieten van al wat is.