Veiligheid
Veiligheid is een gevoelig onderwerp. Vaak denken we daarbij niet direct aan momenten van rust en geborgenheid, maar aan situaties waarin die veiligheid ontbrak. De inbraak bij de buren, het tunneltje dat je 's avonds liever mijdt, of de spanning bij het passeren van een groep jongeren op straat – dat zijn de beelden die in ons opkomen.
Het begrip veiligheid raakt aan diepe emoties. Niet zelden zijn die gevoelens verbonden met bredere maatschappelijke onrust. Criminoloog en filosoof Marc Schuilenburg beschrijft in zijn boek Hysterie, een cultuurdiagnose hoe de emotionele lading rond veiligheid wortels heeft in het klassieke begrip ‘hysterie’. Hij gaat terug naar het Griekse woord hystera, baarmoeder. Vroeger dacht men dat de baarmoeder door seksuele onthouding en dus opgekropte emoties ging zwerven. Dat leidde tot flauwvallen, verlamming en huilbuien. In de moderne tijd heeft hysterie een culturele betekenis gekregen. Dat zien we terug in felle debatten, bijvoorbeeld over migratie.
Ook bestuurskundige Ronald van Steden onderzoekt in Het onbehagen van Juf Ank de diepere lagen onder gevoelens van onveiligheid. Hij legt de link met levensbeschouwelijke vragen: wie ben ik in deze wereld, hoe zie ik de toekomst, wat betekent verbondenheid? Veiligheid is in die visie geen sluitend systeem van hekken en regels, maar raakt aan vertrouwen, hoop en menselijke relaties.
Beide auteurs pleiten voor meer verbondenheid en een positievere benadering van veiligheid. Schuilenburg wijst op de beschermende betekenis van de baarmoeder en het verwante begrip ‘barmhartigheid’. Van Steden sluit aan bij het christelijk-sociaal denken, waarin geloof, hoop en liefde richting geven aan het samenleven.
Absolute veiligheid bestaat niet, maar dat hoeft niet te leiden tot angst
De boeken van Schuilenburg en Van Steden zetten aan tot nadenken. Tegelijk weten we dat 100 procent veiligheid niet bestaat. Maar dat hoeft geen reden te zijn voor angst of wantrouwen. Zoals C.S. Lewis schreef: ‘De veiligheid waar we naar verlangen, zou ons tevreden maken met deze wereld – en daarmee een belemmering vormen om tot God terug te keren.’
Ik wens u een veilige zomer.